Wetten, regels en verzekeringen

Als je zorgt voor een familielid, kind, vriend of bekende, dan heb je vaak te maken met verschillende (zorg)wetten en regels. Denk aan de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Wet langdurige zorg, de Jeugdwet, de zorgverzekeringswet. Maar waar moet je nu aankloppen voor hulp of zorg? Op deze pagina zetten we de belangrijkste informatie op een rij. We wijzen je graag de weg.

Op deze website van de overheid krijg je antwoord op 25 vragen over Zorg en ondersteuning thuis. Kijk eens of deze site jou verder kan helpen.

“Ik zie door de bomen het bos niet meer”
Tip!: Zie je door de bomen het bos niet meer of zoek je hulp bij al die regels? Neem ook eens een kijkje op onze pagina over hulp bij regeldruk.

De verschillende zorgwetten
MantelzorgNL heeft hier de belangrijkste wetten op een rij gezet.

Op zoek naar informatie over dagbesteding? Op de website van WIJ Groningen vind je informatie.

Ondersteuning voor jou:

  • De Wet Maatschappelijke Ondersteuning

    De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is bedoeld voor mensen die hulp nodig hebben zodat ze zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Voor zorg en ondersteuning via de Wmo kun je contact opnemen met het WIJ team in jouw buurt.

    Waarvoor kun je terecht bij de Wmo?
    De gemeente is verantwoordelijk voor de Wmo. Je kunt bij de Wmo terecht voor:

    • Hulp bij het huis schoonmaken, aanpassingen aan de woning en vervoer.
    • Hulp voor mantelzorgers, zoals vervangende zorg.
    • Begeleiding, dagbesteding en ergens tijdelijk wonen.
    • Beschermd wonen voor mensen met een psychische ziekte.

    De hulp kan geleverd worden via een persoonsgebonden budget of als zorg in natura. In het laatste geval regelt de gemeente de hulp. Soms moet je zelf ook wat bijbetalen.

    Hoe bepaalt de gemeente welke hulp nodig is?
    De gemeente gaat met jou en de persoon die zorg nodig heeft om tafel zitten. Dit heet een keukentafelgesprek. Er wordt dan gevraagd wat de persoon die zorg nodig heeft nog zelf kan doen. Ook vraagt de gemeente hoe de omgeving kan helpen en welke professionele hulp nodig is. Het is belangrijk dat jij als mantelzorger bij dit gesprek aanwezig bent. Het gaat namelijk ook om de hulp aan jou.

    Ondersteuning van jou als mantelzorger
    De gemeente moet ook hulp bieden aan mantelzorgers. Zo kun je bijvoorbeeld een aanvraag doen voor vervangende zorg of respijtzorg.

    Andere handige websites over de Wmo

  • De Wet Langdurige Zorg

    Soms heeft iemand blijvend veel zorg nodig. Denk aan volwassenen of kinderen met een ernstige beperking of psychische stoornis. Dit wordt geregeld via de Wet langdurige zorg, meestal afgekort tot Wlz.

    Hoe werkt de Wlz?
    Als je naaste heel veel zorg nodig heeft, dan moet hij of zij een Wlz-indicatie hebben. Dat is een aanwijzing dat een bepaalde behandeling nodig is. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) onderzoekt de persoon die hulp nodig heeft en geeft daarna het bewijs. Het betekent dat er toestemming is om zorg te gebruiken die door de Wlz wordt betaald.

    Mensen die een Wlz-indicatie krijgen, hebben 24 uur per dag zorg en/of toezicht nodig. Dat betekent dat er altijd iemand in de buurt moet zijn die je naaste op de momenten dat het nodig is helpt, begeleidt en/of in de gaten houdt. 

    Lees hier meer over de Wlz en hoe je een aanvraag indient. Je vindt er ook informatie over het zorgkantoor dat daarna helpt bij het regelen van Wlz-zorg.

    Zorg thuis of in een zorginstelling
    Je naaste kan kiezen voor zorg thuis of zorg in een instelling. Eerst thuis blijven wonen en later verhuizen naar een zorginstelling kan ook. Zorg thuis is alleen mogelijk als dit verstandig en veilig is, en de kosten niet hoger zijn dan die van een opname in een zorginstelling.

    Eigen bijdrage
    Voor zorg vanuit de Wlz betaal je een eigen bijdrage. De hoogte van die eigen bijdrage is afhankelijk van je inkomen en vermogen. Meestal ligt de eigen bijdrage een stuk hoger dan als de verleende zorg via de Wmo loopt. De eigen bijdrage betaal je aan het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Op de website van het CAK kun je uitrekenen hoeveel je aan eigen bijdrage moet betalen.

    Andere handige websites over de Wlz:

  • De Jeugdwet

    Gemeenten zijn verantwoordelijk voor alle jeugdhulp. Dit is bepaald in de Jeugdwet, die van geldt voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar met een beperking, stoornis, aandoening of opgroeiproblemen. Heeft je kind professionele zorg nodig? Dan kun je terecht bij de gemeente.

    Wat valt er onder de Jeugdwet?
    De Jeugdwet is bedoeld voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar en omvat onder andere de volgende vormen van zorg:

    • Behandeling van jongeren met een psychische stoornis, met of zonder verblijf.
    • Behandeling van jongeren met een (lichte) geestelijke handicap, met of zonder verblijf.
    • Begeleiding, persoonlijke verzorging en kortdurend verblijf voor jongeren met een handicap, stoornis of aandoening.
    • Vervoer van en naar locaties waar jeugdhulp wordt geboden aan jongeren met een handicap, stoornis of aandoening.
    • Jeugdzorg voor jongeren met een handicap.
    • Pleegzorg.

    De zorg kan door een zorgaanbieder worden aangeboden (in natura). Je kunt ook kiezen voor een persoonsgebonden budget (pgb) en zelf de zorg regelen. Het is allebei aan te vragen bij de gemeente.

    Voor wie geldt Jeugdwet niet?
    De Jeugdwet geldt niet voor kinderen:

    • die permanent intensieve zorg en/of toezicht dichtbij nodig hebben. De zorg voor deze kinderen valt onder de Wet Langdurige zorg.
    • met een indicatie intensieve kindzorg. Deze zorg valt onder de zorgverzekeringswet.
    • die verpleging nodig hebben. Deze zorg valt onder de zorgverzekeringswet.
    • met een zintuigelijke beperking. Deze zorg valt onder de zorgverzekeringswet.

    Logeeropvang in een zorginstelling
    Besteed je veel zorg en aandacht aan je kind omdat hij/zij een beperking heeft? En hebben jij en de rest van het gezin daarom soms even rust nodig? Dan biedt logeeropvang je misschien een oplossing. In een logeerhuis kunnen kinderen met gedragsproblemen, een ziekte of een handicap een paar dagen logeren. Logeeropvang valt onder de Jeugdwet. Je kunt hiervoor een aanvraag doen bij de gemeente.

    Andere handige websites over de Jeugdwet

  • De Zorgverzekeringswet

    Verpleging en verzorging aan huis valt onder de Zorgverzekeringswet. De wijkverpleeg-kundige vervult daarbij een centrale rol. Wat betekent dat voor jou als mantelzorger?

    Wat biedt de Zorgverzekeringswet? 
    De Zorgverzekeringswet wordt uitgevoerd door de zorgverzekeraars. Je kunt bij hen terecht voor: 

    • verpleging en verzorging thuis (thuiszorg) 
    • de reguliere zorg van bijvoorbeeld huisarts, ziekenhuis en apotheek 
    • de behandeling van mensen met een zintuiglijke beperking 
    • de eerste drie jaar van een opname in een psychiatrische instelling of ggz-instelling (daarna gaat deze zorg over naar de Wet langdurige zorg)
    • zorg voor kinderen met een indicatie intensieve kindzorg 

    De zorgverzekering bestaat uit een verplichte basisverzekering en een vrijwillige aanvullende verzekering. 

    Vergoedingen voor vervangende zorg 
    Zorgverzekeraars kunnen in de aanvullende verzekeringen vergoedingen opnemen die voor mantelzorgers interessant zijn, zoals vergoedingen voor een mantelzorgmakelaar, respijtzorg of een logeerhuis. Lees er hier meer over.

    Centrale rol van de wijkverpleegkundige
    De wijkverpleegkundige heeft in de thuiszorg een belangrijke rol. Deze bekijkt welke verpleging en verzorging er nodig is. Dat gebeurt in overleg met degene die de zorg nodig heeft en met jou als mantelzorger. Ook zorgt de wijkverpleegkundige voor de afstemming met andere zorg- en hulpverleners, zoals de huisarts, medisch specialist of maatschappelijk werker. De wijkverpleegkundige is voor jou dus het centrale aanspreekpunt. 

    Intensieve kindzorg 
    Zorg voor kinderen met een indicatie intensieve kindzorg, valt ook onder de Zorgverzekeringswet. Dat is zorg voor kinderen met ernstige medische problemen en/of beperkingen. Bijvoorbeeld kinderen met een chronische aandoening, maar ook kinderen die palliatieve zorg krijgen. Hier lees je er meer over.

    Andere handige website over de Zorgverzekeringswet 

  • Zorg in natura en Persoonsgebonden budget

    Heeft jouw naaste meer zorg nodig dan mantelzorgers kunnen bieden? Of zijn er taken die je als mantelzorger niet (onbetaald) kunt of wilt uitvoeren? Dan kan jouw naaste ondersteuning aanvragen via de gemeente (Wmo of Jeugdwet), de zorgverzekering (Zvw), of het zorgkantoor (Wlz).

    Waar de hulp wordt aangevraagd, hangt af van het type ondersteuning dat nodig is. 
    Na de aanvraag ontvangt jouw naaste een indicatie: een document waarin staat welke zorg nodig is en voor hoeveel uur. Vervolgens kan jouw naaste meestal kiezen tussen zorg in natura of een persoonsgebonden budget (pgb). 

    Zorg in natura 
    Bij zorg in natura ontvangt jouw naaste zorg van een zorgorganisatie die een contract heeft met de gemeente, zorgverzekeraar of het zorgkantoor. De zorgorganisatie draagt de volledige verantwoordelijkheid voor alle benodigde zorg. 

    Als jouw naaste kiest voor zorg in natura, hoeven jullie na de aanvraag vrijwel niets meer te regelen. De zorgorganisatie neemt alle administratieve taken uit handen. De facturen worden rechtstreeks afgehandeld met de instantie die de indicatie heeft afgegeven, zoals de gemeente, zorgverzekeraar of het zorgkantoor. 

    Persoonsgebonden budget (pgb) 
    Kiest jouw naaste voor een pgb, dan is hij of zij zelf verantwoordelijk voor het vinden en contracteren van zorgverleners. Daarnaast moet jouw naaste een zorgplanning maken en de zorgverleners aansturen. Het bijhouden van een pgb-administratie is daarbij ook verplicht. 

    Meer informatie over Pgb:

    • Wat is het persoonsgebonden budget?
    • PerSaldo zet zich in voor mensen met een PgB. Je vindt er veel informatie. Bijvoorbeeld: Een gratis e-learning ‘wat is een pgb’? en de gratis cursus: is een pgb iets voor jou?
  • Eigen bijdrage / eigen risico voor zorg

    De overheid betaalt meestal het grootste deel van uw zorgkosten. Het deel dat u zelf betaalt, heet de eigen bijdrage. U krijgt een rekening voor de eigen bijdrage van het CAK of van uw zorgverzekeraar. Op regelhulp.nl lees je hier alles over.

    Een rekenhulp om je eigen bijdrage te berekenen vind je op CAK.

    Mantelzorgers verzekerd via de gemeente, klik hier om daar meer over te lezen. Link naar pagina geld- en juridische zaken, onderdeel mantelzorgers verzekerd via de gemeente. 

    Vertegenwoordiging en mantelzorg 
    Veel mantelzorgers regelen zaken samen met degene voor wie zij zorgen. Maar wat als je naaste niet (langer) in staat is om zelf beslissingen te nemen of te overleggen? Of als je kind met een verstandelijke beperking 18 jaar en dus volwassen wordt? Dan is het handig en soms ook noodzakelijk om wettelijke vertegenwoordiging te regelen. Lees op MantelzorgNL alles over:

    • Vertegenwoordiging en mantelzorg
    • Mentorschap 
    • Bewindvoering 
    • Levenstestament 
    • Volmacht 
    • De Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst